جعل سند: تعریف، انواع و نحوه رسیدگی قانونی در ایران

مقدمه
جعل سند یکی از جرایم مهم حقوقی است که می‌تواند خسارت‌های مالی و معنوی جبران‌ناپذیری به افراد و شرکت‌ها وارد کند. آشنایی با انواع جعل، روش‌های رسیدگی قانونی و نکات مشاوره‌ای، نقش مهمی در پیشگیری و حفاظت از حقوق شما دارد. در این مقاله، به بررسی کامل جعل سند در ایران، از جمله اشخاص حقیقی و شرکت‌ها، پرداخته‌ایم.

⸻

تعریف جعل سند

طبق ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی:

“جعل عبارت است از تقلب در نوشته یا سند به نحوی که واقعی جلوه دهد در حالی که واقعی نیست.”

به بیان ساده، جعل سند یعنی تغییر یا ایجاد سند به منظور فریب دیگری یا استفاده غیرقانونی.

⸻

انواع جعل سند

۱. جعل سند رسمی

سندی که توسط مأمور رسمی (مانند دفاتر اسناد رسمی) صادر می‌شود، اگر تغییر یا ساختگی باشد، جعل رسمی محسوب می‌شود.
ماده ۵۲۸ قانون مجازات اسلامی:

“جعل سند رسمی، جرم است و مرتکب علاوه بر مجازات اصلی، به حبس و جزای نقدی محکوم می‌شود.”

۲. جعل سند عادی

سندی که توسط افراد عادی صادر می‌شود (مانند قراردادهای شخصی یا رسیدها)، اگر تغییر داده یا ساخته شود، جعل عادی محسوب می‌شود.
ماده ۵۳۳ قانون مجازات اسلامی:

“جعل سند عادی نیز جرم است و مرتکب به جزای نقدی و حبس محکوم می‌گردد.”

۳. جعل اسناد بانکی و مالی

شامل چک، سفته، برات و قراردادهای مالی شرکت‌هاست. جعل این اسناد معمولاً تبعات مالی سنگینی دارد و رسیدگی به آن نیازمند همکاری با دادگاه و بانک است.

⸻

جعل سند و اشخاص حقیقی

اشخاص حقیقی ممکن است قربانی جعل یا مرتکب آن شوند.
•نمونه: جعل قرارداد فروش یا اجاره.
•رسیدگی: قربانی می‌تواند با ارائه شکوائیه به دادگاه عمومی حقوقی یا کیفری، نسبت به طرح دعوی اقدام کند.
•ماده قانونی مرتبط: مواد ۵۲۶ تا ۵۳۵ قانون مجازات اسلامی.

⸻

جعل سند و شرکت‌ها

شرکت‌ها به دلیل گردش مالی بالا و قراردادهای متعدد، هدف بالقوه جعل سند هستند.
•نمونه: جعل صورت‌حساب، قرارداد بازرگانی یا چک شرکت.
•رسیدگی:
1.ارائه گزارش به هیئت مدیره یا مدیرعامل.
2.مراجعه به مراجع قضایی برای پیگیری کیفری و حقوقی.
3.همکاری با کارشناسان رسمی برای بررسی اصالت اسناد.
•مواد قانونی مرتبط: ماده ۵۲۸ و ۵۳۳ قانون مجازات اسلامی و ماده ۲۷۸ قانون تجارت.

⸻

روند رسیدگی قانونی به جعل سند
1.شکایت و طرح دعوی: شاکی با ارائه شکوائیه به دادسرا یا دادگاه حقوقی اقدام می‌کند.
2.تحقیق و بررسی: مأمورین دادسرا و کارشناسان رسمی، سند را بررسی و اصالت آن را تشخیص می‌دهند.
3.صدور رأی: دادگاه پس از بررسی مدارک و شهادت‌ها، رأی خود را صادر می‌کند.
4.اعتراض و تجدیدنظر: طرفین می‌توانند ظرف مدت مقرر به رأی دادگاه اعتراض کنند.

⸻

نکات مشاوره‌ای
•همیشه اسناد مهم را به صورت رسمی ثبت کنید.
•پیش از امضا هر قرارداد، اصالت طرف مقابل و سند را بررسی کنید.
•در صورت شک به جعل، سریعاً اقدام قانونی کنید تا حقوق شما تضییع نشود.
•شرکت‌ها باید سیستم‌های حسابداری و کنترل داخلی داشته باشند تا احتمال جعل کاهش یابد.

⸻

جمع‌بندی

جعل سند چه در سطح اشخاص حقیقی و چه شرکت‌ها، جرم سنگینی است که می‌تواند خسارات مالی و حقوقی زیادی ایجاد کند. آگاهی از انواع جعل، مواد قانونی مرتبط و روند رسیدگی، به شما کمک می‌کند تا از حقوق خود دفاع کنید و از وقوع جعل پیشگیری نمایید.

برای مشاوره تخصصی و بررسی اسناد خود با وکیل متخصص در امور حقوقی و کیفری، می‌توانید با ما تماس بگیرید.

📞 شماره تماس واتساپ: ۰۹۱۲۲۴۳۱۸۹۸

🔹 این مقاله صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و جایگزین مشاوره تخصصی حقوقی نمی‌شود.