چک، انواع آن و روش اجرای چک از طریق دادگاه و اداره ثبت
مقدمه
چک یکی از پرکاربردترین اسناد تجاری در معاملات و روابط مالی است. این سند به‌عنوان وسیله پرداخت امن و قابل استناد، جایگاه ویژه‌ای در قانون دارد. آشنایی با انواع چک، چک صیادی، و روش‌های وصول آن از طریق دادگاه و اداره ثبت برای هر شخص حقیقی یا حقوقی ضروری است. در این مقاله، به بررسی کامل این موضوعات پرداخته و نکات مهم قانونی را مرور می‌کنیم.

تعریف چک
طبق ماده ۳۱۰ قانون تجارت، چک نوشته‌ای است که به موجب آن، صادرکننده وجوهی را که نزد بانک دارد، کلاً یا جزئاً به دیگری واگذار می‌کند. به بیان ساده، چک دستور پرداخت مبلغی مشخص به دارنده آن است که بانک موظف به اجرای آن می‌باشد.

مقدمه

چک یکی از پرکاربردترین اسناد تجاری در معاملات و روابط مالی است. این سند به‌عنوان وسیله پرداخت امن و قابل استناد، جایگاه ویژه‌ای در قانون دارد. آشنایی با انواع چک، چک صیادی، و روش‌های وصول آن از طریق دادگاه و اداره ثبت برای هر شخص حقیقی یا حقوقی ضروری است. در این مقاله، به بررسی کامل این موضوعات پرداخته و نکات مهم قانونی را مرور می‌کنیم.

⸻

تعریف چک

طبق ماده ۳۱۰ قانون تجارت، چک نوشته‌ای است که به موجب آن، صادرکننده وجوهی را که نزد بانک دارد، کلاً یا جزئاً به دیگری واگذار می‌کند. به بیان ساده، چک دستور پرداخت مبلغی مشخص به دارنده آن است که بانک موظف به اجرای آن می‌باشد.

⸻

انواع چک

۱. چک عادی

چکی که توسط دارنده دسته‌چک صادر می‌شود و دارنده می‌تواند در تاریخ مندرج روی آن به بانک مراجعه و وجه را دریافت کند.

۲. چک تأییدشده

چکی که بانک، موجودی حساب صادرکننده را مسدود کرده و پرداخت آن را تضمین می‌کند.

۳. چک تضمین‌شده (رمزدار)

چکی که توسط بانک و به درخواست مشتری صادر می‌شود و پرداخت آن توسط بانک تضمین می‌شود.

۴. چک مسافرتی

چکی که توسط بانک صادر شده و در تمام شعب آن بانک یا بانک‌های طرف قرارداد قابل نقد کردن است.

۵. چک بین‌بانکی

چکی که برای انتقال وجه بین دو بانک متفاوت صادر می‌شود و فقط به حساب واریز می‌گردد.

⸻

چک صیادی و اهمیت ثبت آن

چک صیادی چیست؟

چک صیادی نسل جدید چک در ایران است که با هدف شفاف‌سازی مبادلات مالی و کاهش صدور چک بلامحل طراحی شده است. هر چک صیادی دارای شناسه یکتای ۱۶ رقمی است و تمام اطلاعات آن در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت می‌شود.

چرا باید چک صیادی را ثبت کنیم؟
•بررسی اعتبار صادرکننده: قبل از پذیرش چک، می‌توان سوابق صادرکننده را استعلام کرد.
•جلوگیری از جعل و تخلف: با ثبت در سامانه، احتمال جعل چک به حداقل می‌رسد.
•الزام قانونی: انتقال یا وصول چک صیادی بدون ثبت در سامانه امکان‌پذیر نیست.
•سهولت وصول: ثبت اطلاعات، روند پیگیری از طریق دادگاه یا اداره ثبت را تسهیل می‌کند.

📌 طبق قانون، تمام چک‌های جدید باید صیادی باشند و مراحل انتقال و وصول صرفاً از طریق سامانه انجام شود.

⸻

روش اجرای چک از طریق دادگاه

مراحل وصول چک در دادگاه
1.دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک
2.ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
3.رسیدگی توسط دادگاه صالح (محل بانک یا محل اقامت صادرکننده)
4.صدور حکم به پرداخت وجه چک و خسارات قانونی
5.اجرای حکم از طریق اجرای احکام

مزایای این روش
•امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه
•امکان تعقیب کیفری صادرکننده (در شرایط قانونی)

⸻

روش اجرای چک از طریق اداره ثبت اسناد و املاک

مراحل
1.مراجعه به واحد اجرای اسناد رسمی اداره ثبت
2.ارائه اصل چک و گواهی عدم پرداخت
3.صدور اجرائیه و ابلاغ آن به صادرکننده
4.توقیف اموال منقول و غیرمنقول یا مسدود کردن حساب‌های بانکی
5.وصول مبلغ چک از محل فروش اموال یا برداشت مستقیم از حساب

مزایای این روش
•سرعت بیشتر نسبت به دادگاه

محدودیت‌ها
•عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر
•عدم امکان تعقیب کیفری

جمع‌بندی و توصیه حقوقی

با توجه به شرایط هر پرونده، انتخاب روش مناسب برای اجرای چک صیادی یا عادی اهمیت زیادی دارد. اگر سرعت وصول وجه اولویت دارد، اداره ثبت گزینه بهتری است. اما اگر علاوه بر اصل مبلغ، دریافت خسارت یا پیگیری کیفری هم مدنظر است، دادگاه بهترین مسیر خواهد بود.

در صورت نیاز به مشاوره و پیگیری تخصصی وصول چک صیادی یا برگشتی، می‌توانید با وکیل پایه یک دادگستری، سرکار خانم سیده معصومه صالحی، در تهران تماس بگیرید.

📱 شماره واتساپ:09122431898

🔹 این مقاله صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و جایگزین مشاوره تخصصی حقوقی نمی‌شود.